การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ เมื่อพูดถึงคำว่า “ออกกำลังกาย” เรามักจะนึกถึงคำภาษาอังกฤษว่า “Exercise” ที่เป็นการบริหารร่างกาย วิ่งเหยาะ เต้นแอโรบิค หรือเล่นกีฬาเมื่อถามถึงประโยชน์ของการออกกำลังกาย แทบทุกคนมักจะตอบว่ามีประโยชน์แต่
เมื่อถามถึงรายละเอียดว่า มีประโยชน์อย่างไร มีน้อยคนนักที่จะรู้ว่าการออกกำลังกายมีประโยชน์ากเพียงใด และเมื่อถามต่อไปว่าคุณออกกำลังกายหรือไม่ ก็มักจะได้รับคำตอบว่า ไม่ค่อยได้ทำ เพราะไม่มีเวลา เมื่ออ่านจบ จะทราบได้ว่า การออกกำลังกายหมายถึง อะไรได้บ้าง มีความสำคัญต่อคนเราอย่างไร เราควรออกกำลังกายอย่างไรจึงจะเพียงพอ และเหมาะสม และมีวิธีการส่งเสริมให้คนกลุ่มต่างๆ ออกกำลังกายเพื่อสุขภาพได้อย่างไรบ้าง
ความหมายของการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ
การออกกำลังกายเพื่อให้มีสุขภาพดีนั้น ไม่จำเป็นต้องออกกำลังกายอย่างมี
แบบแผนเช่น เล่นกีฬา หรือ เต้นแอโรบิค เท่านั้น แต่การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ
หมายถึง กิจกรรม ทางกาย (Physical activity) หรือการเคลื่อนไหวร่างกายซึ่งเป็น
การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อมัดใหญ่ที่ทำให้เกิดการเผาผลาญพลังงานเพิ่มขึ้นจาก
การนั่งเฉยๆ (“any bodily movement produced by skeletal muscles that results
in energy expenditure”) (Casperson, Powell & Christenson, 1985, p. 126)
ซึ่งในที่นี้ขอเรียกว่า “การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ”แทนคำว่า physical activity
การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกๆ กิจกรรมของมนุษย์
ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ตามลักษณะของกิจกรรม ได้แก่
แบบแผนเช่น เล่นกีฬา หรือ เต้นแอโรบิค เท่านั้น แต่การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ
หมายถึง กิจกรรม ทางกาย (Physical activity) หรือการเคลื่อนไหวร่างกายซึ่งเป็น
การเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อมัดใหญ่ที่ทำให้เกิดการเผาผลาญพลังงานเพิ่มขึ้นจาก
การนั่งเฉยๆ (“any bodily movement produced by skeletal muscles that results
in energy expenditure”) (Casperson, Powell & Christenson, 1985, p. 126)
ซึ่งในที่นี้ขอเรียกว่า “การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ”แทนคำว่า physical activity
การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกๆ กิจกรรมของมนุษย์
ซึ่งแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ตามลักษณะของกิจกรรม ได้แก่
1. การประกอบอาชีพ (Occupational activity) หมายถึง
กิจกรรมทางกายที่เป็นการทำงาน เช่น เข็นรถขายขนมจีน เกี่ยวข้าว ปั่นรถสามล้อรับจ้าง
2. การทำงานบ้าน (Household activity) หมายถึง
กิจกรรมทางกายที่ปฏิบัติเพื่อดูแลบ้านเรือน เช่น ถูบ้าน ล้างรถ ทำสวน รถน้ำต้นไม้
3. การเดินทาง (Transportation activity) หมายถึง
กิจกรรมทางกายที่เป็นการเดนิ ทาง เช่น เดินไปโรงเรยีน เดินขึ้นบันได ปั่นจักรยานไปทำงาน
4. งานอดิเรก (Leisure time activity) หมายถึง
กิจกรรมทางกายที่ปฏิบัติ ในเวลาว่าง เช่น เดินเล่น การวิ่ง เต้นรำ เล่นกีฬา ซึ่งแบ่งได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่
- 1. กิจกรรมนันทนาการ (Recreational activity) เป็นกิจกรรมเพื่อการ ผ่อนคลาย เช่น เต้นลีลาศ โยคะ เดินเล่น
- 2. การแข่งขันหรือกีฬา (Competitive sports) เช่น เทนนิส แบดมินตัน ว่ายน้ำ
- 3. การบริหารร่างกายหรือฝึกฝนร่างกาย (Exercise/exercise training) หมายถึง การเคลื่อนไหวร่างกายอย่างมีแบบแผน มีเป้าหมายเพื่อ สร้างเสริมสมรรถภาพของร่างกาย เช่นเพื่อให้รูปร่างดี เพื่อให้ร่างกายฟิต เช่น เต้นแอโรบิค เข้าฟิตเนส ยกน้ำหนัก จะเห็นได้ว่าการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ ไม่จำเป็นต้องปฏิบัติเป็นเรื่อง เป็นราวในเวลาว่างเท่านั้น เราอาจออกกำลังกายเพื่อสุขภาพได้ในขณะที่ประกอบอาชีพ หรือทำงานบ้าน และกิจกรรมอย่างเดียวกันอาจมองได้ว่าเป็นการออกกำลังกาย เพื่อสุขภาพหลายประเภทขึ้นอยู่กับว่าปฏิบัติเมื่อใด หรือเพื่อวัตถุประสงค์อะไร เช่น
-การปฏิบัติงาน เช่น เจ้าหน้าที่เดินหนังสือในสำนักงาน เรียกว่าเป็น Occu-pational activity แต่หากเป็นการ-ปฏิบัติเพื่อพักผ่อนคลายเครียด เช่น เดินเล่น เรียกว่าเป็น Recreational activity
Cr.อาภา ภัคภิญโญ ยังประดิษฐ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์. สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล
